Риза Шәфи шигырьләре

Риза Шәфи
Минем тавык

Бар минем юанычым —
Биергә оста тавык:
Ачкычы белән борсаң —
Җим чүпли үзе табып.

Шунсы гына килешми —
Ник салмый ул йомырка?
Әллә инде, урлар дип,
Саесканнардан курка?

Кычыткан телле Хөршидә

Яши безнең күршедә
Бер мактанчык Хөршидә.

Керми ул безнең йортка:
Усал күркәдән курка.

Төскә, башка матур ул,
Күркә юкта батыр ул.

Бик тә дус итәр идек,
Ияртеп китәр идек:

Әгәр зыян салмаса —
Зәһәр телле булмаса!

Кычыткан чакса — бетә:
Сәгать ярымга җитә.

Хөршинеке биш көнлек! —
Биш көнлек һәм биш төнлек!

Шулай чага күңелне —
Болыт каплый күгеңне.

Яныннан без китәбез,
Кыш үткәнне көтәбез.

Кыш килгәч тә кычыткан
Явызлыгын очырткан.

Ә Хөршид үзгәрмәгән —
Ныгырак зәһәрләнгән.

Инде өметне өздек, —
Болай да күпме түздек!

Без аны кызык иттек:
Күркә ияртеп киттек.

Хөршид инде тагылмас —
Безнең сүзгә тыгылмас

Тәртипсез буран

Чыгам да мин урамга,
Карап торам буранга:

Әллә акылсыз инде? —
Урам аркылы җилде!

Машинаны да күрә,
Аңа каршы йөгерә…

Тапталмый үзе бер дә —
Ничек качып өлгерә?

Кызыл утка туктамый.
— Тукта! — дисәң, тыңламый.

Тәртипсез икән буран! —
Шуңадыр шыксыз урам.

Кунак сыерчык һәм чыпчык

Оя куйдык кунакка…
Чыпчыклар куандылар:
Җәһәт хуҗа булдылар –
Ояларга тулдылар.

Иртән килде Сыерчык,
И үртәлә: – Чык! – та, – Чык!
Әллә явыз, әллә шук –
Чыкмый гына бит Чыпчык.

«Чык!» дигәнгә чыкмагач,
Сыерчык бер сызгырды:
Әллә шүрләде Чыпчык? –
Бик тиз чыгып сыздырды.

Кунгач өй кыегына:
– Юк! – ди, – типкәләмәде!
Кунакчыл безнең Чыпчык –
Юк ла! – үпкәләмәде.

Коткалдылал

Елгадан кайтып Зилә,
Куанып, көлә-көлә,
Бетә-бетә хәлләре,
Сөйли әйбәт хәбәрне:

– Апалал да абыйлал
Балыкны коткалдылал:
Судан талтып алдылал,
Кәтилүккә салдылал.

Алмасаң әгәл талтып,
Үлә ул төпкә батып.
Вә-ә-әт!
Зилә биргәч аңлатып,
Без дә тордык ша-аккатып.
Вә-ә-әт!

Әнкәйнең туган көне

Әнкәйнең туган көне –
Аңа егерме җиде.
Тик әткәйгә әйтмиләр:
Сер саклау кирәк, диләр.

Әнкәйнең шул туена,
Озын көннең буена,
Иттән бөктек күп пилмән —
Артты дүрт йөз илледән.

Куйдык аны балконга,
Кышкы зәһәр салкынга:
Сакланыр каткан килеш,
Тәмлерәк булыр, имеш.

Әбием: –Үзем, – дия, –
Пешерәм гөбәдия,
Берне түгел, өч таба,
Ә бәлешне биш таба.

Кунаклар да күп килде…
Кертергә дип пилмәнне,
Тунын киеп салкынга,
Чыкса әнкәй балконга,

Аптырап хушсыз калган:
Пилмәннәр туракланган –
Чукып, тетеп ташланган –
Мут песнәкләр ашаган.

Еламый гына әнкәй…
Елмаеп тора әткәй…
Кунаклар да көләләр…
Килде гөбәдияләр.

Һәрчак әби коткара:
Әнә! – өстәлгә кара! –
Безнең әби булганда,
Ниләр генә юк анда!

Мактадылар Әбине,
Котладылар Әнине…
Тик песнәкләр килмәде,
«Рәхмәт сезгә!» димәде.

Әбием үгете

– Ширбәтне күп ашасаң,
Тешләр, ди, тиз коела.
Ә үзенең теше юк. —
Тешсез калу кыен ла!

Кечкенәдән башлаган —
Гомре буе ашаган:
Үзен үзе тыймаган —
Ширбәттән һич туймаган.

Инде мине үгетли:
– Зарарлы бит! Кәнфит! — ди, —
Комсызланма! Сабыр ит!
Үзем биргәнне көт! – ди.

Һәркемгә дә кәнфиттән
Тәңгәл зыян бар икән:
Әби тешсез, мин тешсез, –
Без икебез пар икән.

Көчек, исемең ничек?

Бар минем батыр Көчек.
Сорыйлар: – Исеме ничек?
– Белегез, – дим, – үзеннән: –
Кабатлап тора гелән.

Үз исемен хуп күрә, –
Хәтта чебенгә өрә.
«Һау! Һау!» – ди ул,
«Ы-р!» да «Ыр-р» –
Бүреләр миннән куркыр!»

Менә кемне үстерәм, —
Көчлерәк ул бүредән!
Исемен дә белдегез,
Аңа: «Һау! Һау!» дидегез

Канатлы градусник

Урамда шундый җылы —
Керәсе килми өйгә…
Ә әнкәй бүрегемне
Элеп тә куйган чөйгә.

Иртәгә җылы киен —
Килә, – ди, — зәһәр суык.
Әнә, җылы бияләй,
Йөрмәсен кулың туңып.

Әзерләгән кияргә
Хәтта кышкы пиманы…
Ничек, – дим, – килсен суык?
Ничек белдең син аны?

Зең! Зең! Зең! –песнәкләр –
Әнә, күр, үзең тыңла.
Кичен алар килсәләр,
Таңда нык салкын була.

Иртән нәкъ шулай иде:
Кидем бүрек, пиманы…
Рәхмәт! – дидем Песнәккә, –
Аякларым туңмады.

Ул да мине тыңлады,
Үзе дә нык куанды.
–Мин киткәч, – ди, –урманга,
Җылы кайтыр урамга.

«Канатлы градусник»
Урманда яши икән.
Салкыннар килгәнгәчә
Ул безгә дәшми икән.